Tại sao ngũ hành “thuận thứ tương sinh, cách nhất tương khắc”?

Học thuyết ngũ hành cho rằng, ngũ hành có quy luật tương sinh tương khắc.

Tương sinh có nghĩa là sinh sôi, thúc đẩy, trợ giúp phát triển. Tại sao ngũ hành lại “thuận thứ tương sinh” (ngũ hành tương sinh theo thứ tự chiều kim đồng hồ)? cổ nhân cho rằng: “Nước tưới cây, cây đốt cháy sinh lửa, lửa đốt cháy đồ vật biến thành tro đất, trong đất có thể tìm thấy kim loại, khoáng vật, bề ngoài kim loại lạnh lẽo có thể sinh ra nước sương, mà trong ngũ hành, chỉ có kim loại bị nung chảy biến thành chất lỏng - và như vậy hình thành một vòng tuần hoàn thúc đẩy nhau.

Tương khắc, có nghĩa là kìm hãm, khắc chế, ức chế nhau. Tại sao ngũ hành lại “cách nhất tương khắc” (các hành cách nhau một hành thì khắc nhau)? cổ nhân cho rằng: Nước có thể dập tắt lửa, lửa có thể nung chảy kim loại, đồ kim loại có thể chặt cây, rễ cây cắm vào lòng đất, đất hút nước khiến nó biến mất — như vậy hình thành một vòng tuần hoàn ức chế nhau. Ngũ hành tương sinh tương khắc tạo thành một vòng tuần hoàn không bao giờ dừng lại.